Jak rozmawiać, by dawać wartość? 4 sposoby na budowanie relacji i prowadzenie trudnych rozmów

Czy zdarzyło Ci się kiedyś wyjść ze spotkania z poczuciem, że rozmowa nie wniosła nic wartościowego, a może wręcz obniżyła energię wszystkich uczestników? Kanadyjski astronauta Chris Hadfield, dla którego błędy w komunikacji w kosmosie mogły kosztować życie, dzieli interakcje międzyludzkie na trzy kategorie. Możemy odejmować wartość (-1), być neutralni (0) lub dodawać wartość (+1). Jego celem jest zawsze, by co najmniej nie obniżać poziomu spotkania, co w praktyce często prowadzi do wnoszenia czegoś pozytywnego.

Każdy z nas, świadomie lub nie, staje przed podobnym wyborem w codziennych rozmowach – zarówno tych biznesowych, jak i prywatnych. Jak więc sprawić, by nasze interakcje częściej lądowały w kategorii „+1”? Jak prowadzić rozmowy, które przyciągają wartościowych ludzi i budują głębsze relacje? Poniżej przedstawiam cztery konkretne sposoby, które pomogą Ci podnieść jakość każdej konwersacji.

Sposób 1 – Odpuszczanie, czyli stwórz przestrzeń na dialog

Często wchodzimy w dyskusję z silnie ugruntowanym stanowiskiem, którego bronimy za wszelką cenę. Pierwszym krokiem do wartościowej rozmowy jest „odpuszczenie” – świadome zmiękczenie swojej pozycji, aby stworzyć przestrzeń dla autentycznego dialogu i wzajemnego zrozumienia. Nie chodzi o rezygnację z własnego zdania, ale o otwarcie się na perspektywę drugiej strony.

Jak to może wyglądać w praktyce? Zamiast mówić – „Uważam, że należy całkowicie zakazać dostępu do broni palnej”, spróbuj sformułować to inaczej:

„Słuchaj, nie tyle uważam, że należy zakazać dostępu do broni palnej, ile warto obwarować go konkretnymi badaniami psychologicznymi”.

Takie podejście pokazuje, że jesteś otwarty na dyskusję, a nie tylko na forsowanie swojej racji.

Sposób 2 – Aktywne słuchanie – klucz do zrozumienia

Aktywne słuchanie to znacznie więcej niż tylko milczenie, gdy druga osoba mówi. To technika, która polega na pełnym zaangażowaniu i skupieniu się na rozmówcy. W kontekście podnoszenia wartości rozmowy kluczowym elementem aktywnego słuchania jest proszenie o doprecyzowanie, wyjaśnienie lub powtórzenie. Dajesz w ten sposób sygnał, że naprawdę chcesz zrozumieć, a nie tylko czekać na swoją kolej, by zabrać głos.

Jak to zastosować w trakcie sporu? Możesz powiedzieć:

„Chyba nie do końca zrozumiałem Twoje ostatnie zdanie. Czy zechciał(a)byś je powtórzyć dla jasności?”.

To proste pytanie potrafi rozbroić napięcie i skierować rozmowę na tory wzajemnego zrozumienia.

Sposób 3 – Dbałość o jakość rozmowy – zestaw praktycznych narzędzi

Jakość rozmowy zależy od wielu drobnych zabiegów, które razem tworzą atmosferę zaufania i otwartości. Oto kilka sprawdzonych technik, które możesz wdrożyć od zaraz:

• Uznaj, że Twoje zdanie nie jest jedynym słusznym – Zacznij od stwierdzenia – „Myślę, że moje rozwiązanie niekoniecznie musi być najlepsze. Może są jakieś inne?”. To otwiera furtkę dla innych pomysłów.
• Oddzielaj fakty od interpretacji – W każdej dyskusji są fakty, co do których wszyscy się zgadzają, oraz osobiste interpretacje. Nazwij je – „Bezspornym faktem jest, że doszło do nieporozumienia. Ty twierdzisz, że powodem było zmęczenie, ja zaś myślę, że…”.
• Analizuj różnice, zamiast z nimi walczyć – Kiedy pojawia się rozbieżność, potraktuj ją jako okazję do nauki – „Widzę, że różnimy się w ocenie tej kwestii. Chciałbym lepiej zrozumieć, dlaczego jest to dla Ciebie tak istotne. Z czego to wynika?”.
• Przyjmij cudzą perspektywę – Spróbuj wejść w buty drugiej osoby. To intelektualny eksperyment, który buduje empatię – „Dobrze, wejdę na chwilę w Twoje buty. Jestem na Twoim stanowisku i… co mogę zrobić w tej sytuacji? Gdzie szukać wsparcia?”.
• Szukaj podobieństw i punktów wspólnych – Nawet w największym sporze można znaleźć coś, co łączy. Podkreśl to – „A zatem oboje mamy dobre intencje, tylko inaczej je realizujemy. Co jeszcze nas łączy?”.
• Przerwij kontakt, jeśli to konieczne – Czasem emocje biorą górę i dalsza rozmowa jest bezcelowa. To radykalny, ale potrzebny zabieg – „Słuchaj, to dla mnie za dużo na jeden raz. Wróćmy do tego później”.

Sposób 4 – Ustalanie wspólnych definicji – mówcie tym samym językiem

Często konflikty wynikają z tego, że używamy tych samych słów, ale rozumiemy je zupełnie inaczej. Zanim zaczniesz dyskusję na ważny temat, upewnij się, że wszyscy macie na myśli to samo.

Jak wyjaśnić kluczowe pojęcia? Zadaj proste pytanie:

„Jak Ty rozumiesz »dobrą współpracę«?”

Może się okazać, że dla Ciebie to „wypełnianie wzajemnych zobowiązań”, a dla Twojego rozmówcy „również przekraczanie oczekiwań”. Doprecyzowanie tego na starcie pozwala uniknąć wielu nieporozumień.

Praktyka czyni mistrza – dlaczego warto trenować?

Wdrożenie tych technik wymaga praktyki, aby brzmiały naturalnie i nie były postrzegane jako sztuczne manipulacje. Trening sprawia, że stają się one integralną częścią Twojego stylu komunikacji.

Pamiętaj jednak, że dbałość o jakość rozmowy może przyciągnąć do Ciebie ludzi, którzy cenią dialog i wzajemny szacunek, ale jednocześnie może odepchnąć tych, którzy nie są gotowi na słuchanie. I to jest dobra wiadomość – w ten sposób szybciej przekonasz się, z kim jest Ci po drodze, a z kim nie.

Podsumowanie – jak rozmawiać, by wnosić wartość?

Aby Twoje rozmowy budowały relacje i przynosiły realną wartość, skup się na czterech obszarach:

1. Odpuszczanie – Zmiękczaj stanowisko, by stworzyć przestrzeń do dialogu.
2. Aktywne słuchanie – Dopytuj i proś o wyjaśnienia, by naprawdę zrozumieć.
3. Dbałość o jakość – Stosuj konkretne techniki, by budować zaufanie i empatię.
4. Wspólne definicje – Upewnij się, że mówicie tym samym językiem.

Stosując te zasady, nie tylko unikniesz nieporozumień, ale także zaczniesz przyciągać do siebie ludzi, z którymi warto budować trwałe i wartościowe relacje zawodowe oraz osobiste.

Chcesz dalej rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne i zyskać pewność siebie w każdej rozmowie? Sprawdź moje szkolenie z wystąpień publicznych lub mentoring biznesowy, gdzie pomagam liderom i zespołom osiągać mistrzostwo w dialogu.

Zobacz również pełne wideo na YouTube – „JAK ROZMAWIAĆ Z LUDŹMI, BY DAWAĆ WARTOŚĆ / JAK PROWADZIĆ TRUDNE ROZMOWY”.

O autorze

Przemysław Kutnyj

Certyfikowany trener biznesu, autor książek o retoryce i sztuce konwersacji, wydanych w renomowanych wydawnictwach. Mistrz Polski w wystąpieniach publicznych (TMI). Wieloletni członek nonprofitowej organizacji Toastmasters International. Prywatnie adept karate i sztuki fotografii.

Sprawdź moje usługi