Jak nie przegrać sporu? 6 najważniejszych technik erystycznych

Eris to ładne imię, zwłaszcza dla dziewczynki. Tymczasem jest to imię greckiej bogini waśni, niezgody, kłótni, chaosu. To od niej właśnie wywodzi swoją nazwę erystyka. Co to erystyka? To sztuka prowadzenia sporu, w której prawda jest mniej istotna, gdyż chodzi o to, żeby ów spór wygrać za wszelką cenę. Uważam, że nie jest dobrze nie przejmować się prawdą. Ważne jest umieć bronić się przed technikami erystycznymi, bowiem osoby, które stosują techniki erystyczne świadomie, mają za nic prawdę. Chodzi im wyłącznie o to, by wygrać spór, niezależnie od tego, czy mają rację, czy też nie. Często także i my stosujemy zupełnie nieświadomie niektóre z tych technik. Tym bardziej warto poznać sposoby na to, jak neutralizować te nie do końca uczciwe sposoby posługiwania się argumentami w dyskusji. W tym artykule omówimy 6 technik erystycznych.

Szukanie dziury w całym

Gdy ktoś szuka dziury w całym, prawdopodobnie chce nas zbić z tropu. Zwraca uwagę na wątek, który nie jest istotny. W tym przypadku najlepiej po prostu przywołać porządek właściwy dla tej dyskusji. Skupmy się na tym, od czego wyszliśmy i odrzućmy tę propozycję, która nie ma żadnego związku z naszą argumentacją, z naszym sposobem funkcjonowania.

Przykład:

  • Jest pan wegetarianinem? 
  • Tak. 
  • To czemu nosi pan skórzane buty? 
  • Bo wegetarianie nie jedzą mięsa ani butów. 

Źle czy niedobrze? 

Kiedy ktoś stawia nas przed fałszywą alternatywą, zawęża nasz wybór. Ale ten wybór możemy odrzucić. To trochę tak, jak w pytaniu: “Czy pan dalej bije żonę?” No nie, bo nie mam żony, więc nie mogę jej bić, a nawet gdybym miał, to bym nawet kwiatkiem nie uderzył. Odrzucasz alternatywę wtedy, kiedy jest ona fałszywa. Nikt nie każe odpowiadać na wszystkie pytania tak, jak sobie życzy osoba, z którą rozmawiasz. 

Przykład:

Grafika promująca szkolenie z wystąpień publicznych "Szkoła dobrej mowy"

  • Zamierzacie przegrać wszystkie mecze, czy tylko następny? 
  • Zamierzamy wygrać wszystkie mecze. 

Retorsio argumenti – odwrócenie argumentu

Jak poradzić sobie w sytuacji odwrócenia argumentu? Najlepiej po prostu odrzucić także tę argumentację. Zwrócić uwagę na to, że ta obosieczność nie ma zastosowania.

Przykład:

  • Pańskie wypowiedzi są zbyt zawiłe. 
  • Są właśnie takie, żeby lepiej oddać skomplikowanie tematu. 
  • Tak czy inaczej. Pańskie wypowiedzi są zbyt zawiłe – im temat bardziej skomplikowany, tym prościej należałoby go wytłumaczyć. 

Ironiczna niekompetencja

Co można powiedzieć, kiedy ktoś ironizuje na temat tego, co mówimy, kwestionując jednocześnie to, co mówimy i sposób przekazywania tej wiedzy? Sprowadźmy rzecz do czynników pierwszych. Co, gdzie, jak i kiedy jest niejasne? Próbujemy udzielić odpowiedzi na te pytania, okazując swoją dobrą wolę po to, żeby wrócić na właściwe tory rozmowy. 

Przykład: 

  • To dla mnie za mądre, proszę Pana.
  • Jeśli cokolwiek jest niejasne, chętnie doprecyzuję.

Ad personam

Jak poradzić sobie w sytuacji, w której ktoś np. ma inne poczucie humoru niż my? Nie skupiajmy się na tym. Wracajmy do głównego wątku. Często nie ma czasu na to, żeby się skupić na tym, co jest w gruncie rzeczy dość poboczne.

Przykład:

  • Pańskie żarty świadczą o Panu jak najgorzej. 
  • Zostawmy moje żarty. Wróćmy do meritum.

Uogólnienie, rozmydlenie

Jak poradzić sobie w sytuacji, w której ktoś wznosi się na wyższy poziom uogólnienia, na poziom, na którym trudno coś zakwestionować? Po prostu od razu wracajmy do tego tematu. Próba rozmydlenia nie powinna się powieść, jeśli trzymamy się głównego wątku.

Przykład:

  • Złamał pan przepisy? 
  • Proszę pana, takie mamy czasy, że każdy czasem łamie przepisy.
  • Nie ma to znaczenia, bo tak czy inaczej, złamał pan przepisy.

Techniki erystyczne i radzenie sobie z nimi

Wszystkie sposoby radzenia sobie z technikami erystycznymi powinny mieć na względzie jedną rzecz: dobro relacji i rozmowy. Ważne jest bowiem, byśmy budowali kapitał zaufania, a nie go niszczyli i podmywali. Jeśli jednak ktoś rzeczywiście posuwa się do technik erystycznych, należy umieć się bronić. Warto po prostu doprowadzić do tego, by wrócić do meritum i trzymać się faktów. To właśnie łączy wszystkie sposoby radzenia sobie z technikami erystycznymi. Jeśli poszukujesz innych przydatnych porad związanych z erystyką bądź wystąpieniami publicznymi, zachęcam Cię do zapoznania się z pełną ofertą na mojej stronie oraz do zakupu mojego kursu wystąpień publicznych!

O autorze

Przemysław Kutnyj zdjęcie profilowe

Przemysław Kutnyj

Certyfikowany trener biznesu, autor książek o retoryce i sztuce konwersacji, wydanych w renomowanych wydawnictwach. Mistrz Polski w wystąpieniach publicznych (TMI). Wieloletni członek nonprofitowej organizacji Toastmasters International. Prywatnie adept karate i sztuki fotografii.

Sprawdź moje usługi