W niniejszym artykule omówimy 8 typowych błędów argumentacyjnych. To oczywiście nie wyczerpuje całej listy, natomiast te 8 błędów zdarza się wyjątkowo często. Dlaczego akurat tym się zajmujemy? Dlatego, że im lepiej potrafimy zidentyfikować błędy – cudze, swoje, również te nieintencjonalnie – tym lepiej jesteśmy w stanie tworzyć argumentację. Tym bardziej ona jest rzeczowa, sensowna i zwyczajnie, po ludzku, uczciwa. A zatem przejdźmy do rzeczy.
Spis treści
Przesłanka stanowiąca konkluzję
Przykład: Każdy pijak to złodziej. Wszak to oczywiste, że jak ktoś pije, to potem kradnie. To co powiedziałem jest prawdą, ponieważ ja nigdy nie kłamię.
To błędne koło. Sytuacja, w której jedna z przesłanek stanowi jednocześnie konkluzję.
Błędna analogia
Przykład: Tak jak bociany wracają na wiosnę do Polski, tak Twój mąż do Ciebie wróci. Nie wiem tylko, czy to dobrze.
To błędna analogia. Ma miejsce wówczas, gdy dobierając przykład, który ma coś lepiej zilustrować, czynimy to w taki sposób, że wycinek rzeczywistości wzięty pod uwagę ma się do tego, co chcemy zilustrować mniej więcej tak, jak pięść do nosa.
Fałszywe wnioskowanie
Przykład: Mój fiat jeździ naprawdę szybko. Fiaty to po prostu bardzo szybkie samochody.
To fałszywe wnioskowanie na podstawie jakiegoś swojego własnego pierwszego wrażenia. Uważajmy na to, bo bardzo często mamy skłonność do tego, żeby uogólniać.
Fałszywa alternatywa
Przykład: Albo jesteś moim przyjacielem i pojedziesz tam, gdzie Ci proponuję, albo nie jesteś i nigdzie nie pojedziemy.
To fałszywa alternatywa. Sytuacja, w której stajemy przed wyborem – tylko, że ten wybór jest dość wąski, a jednocześnie zakłada jakąś interpretację, która niekoniecznie jest prawdziwa. Mam poczucie, że bardzo często zdarza się to w związkach bądź w sytuacjach, w których napięcie emocjonalne jest dość wysokie. Uwaga! Bądźmy czujni, nie dajmy się zwariować, Nie przyjmujmy każdego wyboru jako jedynego możliwego.
Nieuprawnione uogólnienie
Przykład: Kilka razy miałem okazję próbować rozmawiać z tymi, którzy chodzą na siłownię i zawsze nie miałem z nimi o czym rozmawiać. Na siłownię chodzą wyłącznie tacy, z którymi nie pogadasz.
To nieuprawnione uogólnienie. Przykład ten zbliżony jest do poprzedniego, kiedy na podstawie jakiegoś jednego zdarzenia mamy ochotę wyciągać z niego konsekwencje, które niekoniecznie są prawdziwe. I również na to lekiem jest czujność. Zwrócenie uwagi na to, że konsekwencje, które ktoś przytacza, wcale nie muszą być prawdziwe.
Zmiana znaczenia słowa
Przykład z filmu Miś: palacz w kotłowni odbiera telefon i rozmawia z pewną panią, która przez telefon pyta się go, czy on przypadkiem pali, mając na myśli palenie papierosów. On zaś odpowiada, zmieniając znaczenie słowa użytego w tym pytaniu z tego dotyczącego palenia papierosów na palenie w kotłowni i odpowiada, że on całe życie pali, w żaden sposób nie odnosząc się tymi słowy do tego zarzutu, który ta pani mu stawia. Gdy ktoś zmienia znaczenie słowa, warto również zachować czujność, by nie dać się zbić z tropu.
Równia pochyła
Przykład: Dziś zaprosił cię na kawę, jutro się wprosi, pojutrze nie będziesz się go mogła pozbyć, a za tydzień założysz mu niebieską kartę. Taki to charakter.
Równia pochyła – czyli gdy na podstawie jakiegoś jednostkowego zdarzenia wysnuwam wnioski, które w żaden sposób nie muszą się ziścić. Warto zwrócić uwagę na to, czy ktoś przypadkiem nie bierze pod uwagę wyłącznie negatywnych scenariuszy, bądź też takich, które pasują do jego wizji świata.
Wnioskowanie z niewiedzy
Przykład: Skoro nie udowodniono im, że wystrzelili rakietę, to na pewno tego nie zrobili.
To wnioskowanie z niewiedzy. Jakże można jednak wnioskować uczciwie z niewiedzy? Nie da się tak wnioskować i jednocześnie trzymać się faktów. Znów lekiem na to jest powrót do faktów. W większości przypadków związanych z tymi błędami kwestią zasadniczą jest ustalenie faktów. Tak jak w ogóle kwestią zasadniczą w argumentacji jest ustalenie faktów. Dopiero gdy mamy zgodę co do tego, na jaki temat rozmawiamy, możemy wymienić się opiniami, interpretacjami na temat tychże faktów. I one mogą się różnić. Dopiero gdy mamy jasność co do oceny faktów, które bierzemy pod uwagę, możemy szukać rozwiązań. I tego nam wszystkim życzę.
Kiedy szukanie rozwiązań jest zaś łatwiejsze? Wtedy, gdy jesteśmy życzliwi wobec argumentacji i nie zakładamy, że jakiś błąd w argumentacji wynika z intencjonalnego działania. Bądźmy życzliwi dla siebie nawzajem. Uczciwa argumentacja to w zasadzie najważniejszy element przekonywania. Dziękuję za przeczytanie tego krótkiego poradnika i zachęcam również do zapoznania się z moimi szkoleniami z wystąpień publicznych oraz oferowaną przeze mnie usługą mówcy motywacyjnego dla firm.
O autorze
Sprawdź moje usługi
-
Mentoring stacjonarny w Warszawie2 300,00 zł -
Mów jak profesjonalista – sprawdzony kurs online279,00 zł -
Szkoła Dobrej Mowy – szkolenie stacjonarne1 968,00 zł -
Mentoring online2 100,00 zł