Jakie pytania warto sobie zadać, by wymyślić i lepiej rozpoznać własny temat wystąpienia publicznego lub prezentacji? Które z nich pomogą ułożyć listę wymaganych informacji szczegółowych co do okoliczności omawianej sprawy? Te bardzo proste i absolutnie podstawowe: Kto?, Co?, Dlaczego?, Jak?, Kiedy?
Jak może wyglądać zastosowanie tych pytań w praktyce? Weźmy na przykład następujący temat: Ustępowanie miejsca osobom starszym w komunikacji publicznej. W jaki sposób możemy zarówno sformułować temat, jak i rozpoznać sytuację, w której będziemy tym tematem się zajmować?
Kto? Kogo dotyczy sprawa, lecz także kim jestem, by o tej sprawie mówić?
Co? Czego sprawa dotyczy? Jaki jest problem?
Dlaczego? Dlaczego temat jest ważny? Dlaczego go rozważamy?
Jak? Jak dostrzegamy, że problem istnieje?
Kiedy? Kiedy problem powstaje? Kiedy go nie ma?
Gdy znamy odpowiedzi, widzimy problem dokładniej. Na tyle dokładniej, że możemy go sformułować precyzyjnie. Na przykład tak: Co zrobić, by częściej ustępowano miejsca osobom starszym w komunikacji publicznej? Tak sformułowany temat mógłby być przedmiotem rozważań na spotkaniu zarządu transportu miejskiego. Brzmiałby jednak zupełnie inaczej, gdyby był skierowany do młodzieży szkolnej. Wówczas mógłby brzmieć następująco: Kultura osobista – to proste jak ustępowanie miejsca.
Dodatkowe pytania na wymyślanie tematu
Co Cię interesuje?
O czym musisz powiedzieć?
Co jest ważne?
Co Cię inspiruje?
Co ciekawego wydarzyło się ostatnio i Cię zaciekawiło?
Co przykuwa Twoją uwagę?
Jak myślisz: bez czego nie można się obejść? Bez czego nie można żyć?
Bez czego życie/praca/sen/cokolwiek jest bez smaku, bez sensu, bez perspektyw?
Jeśli masz już temat, obszar, przyszła pora na ustalenie precyzyjnej tezy, czegoś, co chcesz dzięki mowie udowodnić lub coś, do czego chcesz przekonać. Jaki powinna mieć kształt? Prosty. Jak najprostszy, tak by łatwo było ją zapamiętać, a jednocześnie na tyle sexy, by chciało się o niej pamiętać. Wszystko z zachowaniem proporcji, wszak inaczej atrakcyjność tezy odbiorą wojskowi na odprawie, a inaczej studenci na rozpoczęciu roku akademickiego.
Najważniejszą jednak sprawą jest to, by przekaz zawarty w tezie głównej wystąpienia był… ciekawy, unikatowy, wart uwagi – w jakikolwiek ujmiemy go przymiotnik, powinien być maksymalnie solidnym uzasadnieniem dla czasu, które audytorium poświęci na wysłuchanie mowy. Ale o tym powiemy sobie w jednym z kolejnych wpisów.